Vừa qua, ông Nguyễn Văn Lợi, sinh năm 1950, hộ khẩu thường trú tại: tổ 23, khu 4, phường Trưng Vương, TP Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh có đơn kêu cứu gửi tới Tòa soạn về việc ngày 16/8/2013, TAND tỉnh Quảng Ninh xử phúc thẩm vụ tranh chấp hôn nhân gia đình đã tắc trách trong việc điều tra, thu thập chứng cứ, phán quyết trái luật, xâm hại quyền và lợi ích hợp pháp của ông và những người có liên quan.
Qua tìm hiểu, điều tra vụ việc, chúng tôi được biết: Năm 1976, ông Lợi và bà Vũ Thị Dính có sống cùng nhau tại khu tập thể của Khu chăn nuôi và xây dựng cây số 11, huyện Yên Hưng, tỉnh Quảng Ninh, nhưng, không đăng kí kết hôn. Năm 1980, bà Dính chuyển về làm hộ lí tại Bệnh viện Việt Nam – Thụy Điển. Ông Lợi và bà Dính có 01 ngôi nhà cấp 4, diện tích khoảng 30m2, tại Trường Cao đẳng Hữu nghị Việt – Xô, nhưng sau đó Nhà nước thu hồi. Ông Lợi còn 01 gian nhà tập thể có diện tích 18m2 do Nhà máy Nhiệt điện Uông Bí cấp, ông bà đã bán cho người khác được khoảng 500.000 đồng. Số tiền đền bù và bán nhà, ông bà đều đã dùng hết vào việc nuôi dạy con và chi tiêu gia đình. Quá trình chung sống ông bà có 2 con chung là Nguyễn Bá Ninh, sinh năm 1977 và Nguyễn Thị Quyên, sinh năm 1981. Nhưng, do bất đồng nên ông Lợi và bà Dính thường xuyên mạt sát, đánh chửi nhau. Từ ngày 26/7/1983 bà Vũ Thị Dính bỏ việc tại Bệnh viện Việt Nam – Thụy Điển và bỏ nhà đi biệt tích. Giám đốc Bệnh viện đã có thông báo gọi bà Dính trở lại làm việc, nhưng không có hồi âm.
Ông Lợi cho biết: “Ông đã nhiều lần về quê bà Dính tại xã Liên Vị, huyện Yên Hưng để tìm, nhưng đều không gặp. Bà con làng xóm đều nói: Bà Dính đã theo bạn bè sang Trung Quốc lấy chồng. Đầu năm 1987, lợi dụng tôi vắng nhà, bà Vũ Thị Dính đã đến trường học bắt cóc con gái tôi là Nguyễn Thị Quyên, đem đi đâu không rõ. Tôi về xã Liên Vị tìm, được biết: Bà Dính không đưa cháu Quyên về quê, mà, đưa cháu sang Trung Quốc”.
Thông cảm với cảnh gà trống nuôi con của ông, bà Trần Thị Cải, sinh năm 1950, đã về chung sống với ông Lợi. Hai người có với nhau 3 người con. Ngày 26/9/1988 ông Lợi đã làm đơn xin Ban Quản lí đô thị thị xã Uông Bí và Ban Giám đốc Nhà máy Nhiệt điện Uông Bí xin khai hoang 01 mảnh đất trong khuôn viên Nhà máy để làm nhà ở. Được sự đồng ý của Ban Giám đốc, ông Nguyễn Văn Lợi và bà Trần Thị Cải khai hoang mảnh đất nói trên. Bà Trần Thị Cải đã bán ngôi nhà của mình ở huyện Yên Hưng, góp tiền và công sức cùng ông Lợi xây dựng ngôi nhà cấp 4 diện tích 30m2 tại tổ 23, khu 4, phường Trưng Vương, thị xã Uông Bí để ở. Ngày 5/1/2010, ông Nguyễn Văn Lợi đã làm đơn xin cấp chứng nhận quyền sử dụng mảnh đất nói trên. Ngày 19/4/2010 UBND thị xã Uông Bí (nay là thành phố Uông Bí) đã cấp GCNQSDĐ số BB 347648 cho ông Nguyễn Văn Lợi.
Trong công văn trả lời TAND thành phố Uông Bí ngày 22/6/2012, UBND thành phố Uông Bí ghi rõ: “Việc cấp GCNQSDĐ cho ông Nguyễn Văn Lợi đã thực hiện đúng quy định của pháp luật và cấp riêng cho ông Nguyễn Văn Lợi”. Đất của ông Nguyễn Văn Lợi 426,9m2, trong đó: 120m2 đất xây dựng và 306,9m2 đất trồng cây lâu năm. Ông Lợi đã làm giấy chuyển nhượng cho bà Lê Thị Hồng 108m2 đất trồng cây lâu năm, cho tặng anh Nguyễn Bá Ninh (con trai chung với bà Dính), cô Nguyễn Thị Nhung và con dâu Bùi Thị Hương (con chung với bà Cải) mỗi người 40m2.
Năm 2009, bà Dính đột nhiên trở về và ở chung với con trai là Nguyễn Bá Ninh. Với mục đích chiếm đoạt tài sản, ngày 27/7/2010 bà Vũ Thị Dính đã làm đơn xin li hôn và nhờ Tòa án xử tranh chấp hôn nhân và gia đình với ông Nguyễn Văn Lợi. Bà Dính đã cung cấp cho Tòa án nhiều tài liệu, lời khai bịa đặt, như bà và ông Nguyễn Văn Lợi kết hôn có đăng kí tại UBND xã Liên Vị, huyện Yên Hưng, tỉnh Quảng Ninh. Nhưng Ban Tư pháp xã Liên Vị xác nhận: “Ông Nguyễn Văn Lợi và bà Vũ Thị Dính không có đăng kí kết hôn”. Năm 1983, bà Dính đã bỏ cơ quan, gia đình đi biệt tích 27 năm, vẫn khai với Tòa án là năm 1990 mới li thân với ông Lợi, năm 1988 vẫn tham gia cùng ông Lợi khai hoang mảnh đất nói trên. Do tắc trách, TAND tỉnh Quảng Ninh đã không điều tra, làm rõ thời gian 27 năm bà Dính bỏ nhà đi đâu? Việc bà Dính bắt cóc cô Nguyễn Thị Quyên, con gái có chung với ông Lợi đi đâu? Hiện nay, số phận của cháu Quyên ra sao? Trong khi đó, Tòa án lại lấy lời khai vô lí của ông Nguyễn Hữu Lựa, trưởng khu 4, phường Trưng Vương làm căn cứ. Theo Tòa án, ông Lựa khai: “Mảnh đất tại tổ 23, khu 4, phường Trưng Vương, ông Lợi khai hoang từ năm 1977″. Nhưng thực tế, năm 1988, ông Lợi mới được Nhà máy Nhiệt điện Uông Bí cho phép khai hoang, tôn tạo mảnh đất trên.
Trong buổi làm việc với phóng viên, ông Nguyễn Hữu Lựa đã bác bỏ lời khai trên, vì năm 1977 ông vẫn còn tại ngũ, không biết việc này. Còn lời khai của ông Phạm Văn Cao không khách quan, vì ông Cao là người nhà của bà Dính. Nhưng Tòa phúc thẩm vẫn lấy những lời khai thiếu khách quan đó làm căn cứ để phán quyết: “Về tình cảm: Bà Vũ Thị Dính được li hôn với ông Nguyễn Văn Lợi; về tài sản: Bà Vũ Thị Dính được quyền sở hữu 01 ngôi nhà, 96m2 đất trồng cây lâu năm, theo sơ đồ lập ngày 20/7/2013, có chiều mặt đường nhựa là 8m, chiều sâu là 12m”. Ông Nguyễn Văn Lợi không đồng tình với phán quyết trên, cho rằng: Tòa phúc thẩm đã dung túng cho bà Vũ Thị Dính, tước đoạt quyền lợi hợp pháp và chính đáng của ông và bà Trần Thị Cải, người có 3 con chung và đang chung sống với ông. Do đó, kháng cáo Tòa phúc thẩm của ông Nguyễn Văn Lợi là có căn cứ. TAND tỉnh Quảng Ninh áp dụng các Điều 27, 90, 195 Luật Hôn nhân và Gia đình; điểm a, khoản 3 của Nghị quyết số 35/NQ/2000/QH10 ngày 9/6/2000; Thông tư liên tịch số 01/TTLT – TANDTC – VKSNDTC – BTP ngày 3/1/2001, về hướng dẫn thi hành Luật Hôn nhân và Gia đình, để xét xử vụ án li hôn giữa ông Nguyễn Văn Lợi và bà Vũ Thị Dính theo hướng hôn nhân thực tế và phân chia tài sản chung vợ chồng tạo lập được trong thời gian hôn nhân, theo luật Hôn nhân và Gia đình là không đúng. Vì theo khoản 1, Điều 11, Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000, thì: “…Nam nữ không đăng kí kết hôn, mà chung sống với nhau như vợ chồng, thì, không được pháp luật công nhận là vợ chồng…”. Còn, theo khoản 2, Điều 2, Nghị quyết 35/NQ/2000/QH10, ngày 9/6/2000, đã ghi rõ: “Từ sau ngày 1/1/2003, nếu không đăng kí kết hôn, thì pháp luật không công nhận họ là vợ chồng”. Theo Thông tư liên tịch số 01/TTLT – TANDTC – VKSNDTC – BTP, ngày 3/1/2001, thì: Khi Tòa án thụ lí vụ án li hôn của ông Nguyễn Văn Lợi và bà Vũ Thị Dính, phải áp dụng điểm b, khoản 3, Nghị quyết số 35 của Quốc hội 10; khoản 1, Điều 1, Luật Hôn nhân và Gia đình, bằng bản án tuyên bố không công nhận họ là vợ chồng. Trong khi đó, TAND tỉnh Quảng Ninh lại tuyên xử vụ tranh chấp li hôn của ông Lợi và bà Dính theo hướng hôn nhân có đăng kí và hôn nhân thực tế là trái quy định của pháp luật, xâm hại quyền lợi hợp pháp của công dân.
Thế Vi
