Cho rằng một người trong nhóm nhìn đểu mình, Quốc ra ngoài gọi Nguyễn Minh Thanh đến hành hung. Thanh lại rủ thêm Trương Tấn Bảnh và Ngô Minh Thọ. Gặp nhau, bốn người kéo về nhà Quốc, Quốc lấy hai con dao đưa cho Bảnh một con. Trở lại quán, Thanh và Thọ đứng ngoài, Quốc và Bảnh xông vào chém nhóm trên khiến hai người bị thương 60% và 6%. Xong, Bảnh và Quốc bỏ chạy ra ngoài và được Thanh, Thọ chở đi. Mới đây, theo cáo trạng, TAND quận 9 (TP.HCM) chỉ xử Quốc (sáu năm tù) và Bảnh (ba năm sáu tháng tù). Tòa cho rằng Thanh và Thọ không biết ý định của hai bị cáo, không tham gia giúp sức nên không xử hình sự hai người này; phía bị hại bảo hai người này là đồng phạm, cần phải xử lý.
Theo tôi, việc xác định Thanh và Thọ có đồng phạm với Quốc và Bảnh hay không cần phải làm rõ một số tình tiết có liên quan đến chế định đồng phạm quy định tại Điều 20 BLHS. Trước hết, cần xác định có đúng là Quốc gọi điện thoại kêu Thanh đến hành hung không, nội dung cuộc gọi là gì?
Theo báo nêu thì sau khi nhận được điện thoại của Quốc, Thanh rủ thêm Thọ và Bảnh. Thanh đã nói với Thọ và Bảnh như thế nào cần phải được xác định; nếu Thanh nói với Thọ và Bảnh là đi đánh nhau thì dù đến nơi Thanh và Thọ ở ngoài không trực tiếp tham gia thì cũng là đồng phạm. Nếu đúng là sau khi gặp nhau, cả nhóm kéo về nhà Quốc; Quốc vào nhà lấy hai con dao rồi quay trở ra đưa cho Bảnh một con; cả bọn trở lại quán, Thanh và Thọ đứng ngoài, còn Bảnh và Quốc xông vào chém nạn nhân thì khó có thể nói Thanh và Thọ không biết gì!
Câu hỏi đặt ra là tại sao Bảnh chỉ là người được Thanh rủ nhưng đến nơi Thanh lại đứng ngoài còn Bảnh lại vào cùng Quốc đánh nạn nhân? Lúc đến nơi, cả nhóm nói với nhau những gì mà Thanh và Thọ lại đứng ở ngoài? Sau khi Bảnh và Quốc đánh nạn nhân xong, cả hai chạy ra chỗ Thanh và Thọ thì sự việc diễn biến như thế nào?... Vấn đề là cơ quan tố tụng phải chứng minh chứ không chỉ căn cứ vào lời khai của các bị can, bị cáo.
Vụ án có quá nhiều tình tiết cho thấy Thanh và Thọ là đồng phạm nhưng chưa được làm rõ mà đã kết luận Thanh và Thọ không biết gì, chỉ có Bảnh và Quốc gây án là chưa thuyết phục.
ThS ĐINH VĂN QUẾ, nguyên Chánh tòa Hình sự TAND Tối cao