Thời gian gần đây, thông tin phát hiện trẻ sơ sinh bị vứt bỏ ở bãi đất trống, bên lề đường hoặc trong thùng rác công cộng, nhà vệ sinh... ngày càng nhiều. Có trường hợp được phát hiện muộn, trẻ bị côn trùng, động vật cắn dẫn đến thương tật suốt đời hoặc tử vong.

Đủ kiểu bỏ rơi con

Khoảng 12 giờ ngày 29-1-2013, khi đang đi chăn bò, người dân thôn Ra Nhua, xã Sơn Tân, huyện Sơn Tây - Quảng Ngãi nghe tiếng khóc của trẻ con ở một khu đất. Tìm đến thì thấy một trẻ sơ sinh đang bị hòn đá đè lên mặt.

Lúc 16 giờ ngày 21-12-2012, người dân phường Thạch Linh, TP Hà Tĩnh phát hiện một bé gái sơ sinh chừng 1 ngày tuổi bị bỏ trong một túi xách màu đỏ tại ngã ba đường. 

Ngày 30-10-2012, sau khi tự sinh xong, nữ công nhân H.T.V (19 tuổi, Nghệ An) bỏ con vào túi ni lông cột chặt vứt vào thùng rác đặt trong khu trọ ở thị xã Thuận An - Bình Dương.

Ngày 10-11-2012, sau khi tự sinh con, một nữ sinh lớp 10 (15 tuổi, quận 4 - TPHCM) đã bỏ em bé vào cặp học sinh rồi vứt vào bụi cỏ tại một khu đất trống... 

Những thông tin nhức nhối, gây phẫn nộ, bất bình lẫn xót xa  như thế còn rất dài. Người mẹ vứt bỏ núm ruột của mình có khi là nữ công nhân,  có khi là sinh viên, học sinh trót mang thai phải giấu gia đình, bạn bè;  cũng không ít trường hợp vì nghèo, đông con hoặc trẻ mắc bệnh bẩm sinh, dị tật không có khả năng chữa chạy... Dù lý do nào, thái độ thiếu trách nhiệm, nhẫn tâm của những người mẹ bỏ con trong giai đoạn trẻ rất cần sự chăm sóc vẫn đáng bị xã hội lên án và xử lý theo quy định của pháp luật.

Luật đã có nhưng chế tài chưa đủ mạnh

Theo Công ước quốc tế về quyền trẻ em đã được Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc thông qua ngày 20-11-1989, mọi trẻ em sinh ra đều có quyền được sống, được chăm sóc, nuôi dưỡng trước cũng như sau khi ra đời: “Các bậc cha mẹ là những người chịu trách nhiệm chính trong việc nuôi nấng và giáo dục con cái của mình, cung cấp cho các em cơm ăn, áo mặc…”.  Điều 4, 6 và 7 Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em quy định: “Trẻ em, không phân biệt gái, trai, con trong giá thú, con ngoài giá thú, con đẻ, con nuôi, con riêng, con chung... đều được bảo vệ, chăm sóc và giáo dục, được hưởng các quyền theo quy định của pháp luật”, “Mọi hành vi vi phạm quyền của trẻ em, làm tổn hại đến sự phát triển bình thường của trẻ em đều bị nghiêm trị theo quy định của pháp luật”.

Còn theo Luật Hôn nhân và Gia đình, cha mẹ có nghĩa vụ “thương yêu, trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của con...”; đồng thời, luật cũng quy định cha mẹ không được “ngược đãi, hành hạ, xúc phạm con”. Điều 94 Bộ Luật Hình sự hiện hành quy định:  “Người mẹ nào do ảnh hưởng nặng nề của tư tưởng lạc hậu hoặc trong hoàn cảnh khách quan đặc biệt mà giết con mới đẻ hoặc vứt bỏ đứa trẻ đó dẫn đến hậu quả đứa trẻ chết thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm”.

Tuy nhiên, theo luật sư Ngô Đình Hoàng và luật sư Lê Nguyễn Quỳnh Thi (Đoàn Luật sư TPHCM), dù pháp luật hiện hành có khá nhiều điều luật nhằm bảo vệ trẻ em nhưng do các quy định chưa được tuyên truyền phổ biến rộng rãi, chế tài chưa đủ mạnh, các cơ quan tố tụng chưa làm hết sức mình, quy định của luật có nhiều thiếu sót dẫn đến không áp dụng được trên thực tế...

“Điều 94 Bộ Luật Hình sự quy định chỉ có thể xử lý hình sự khi chủ thể là người mẹ bị ảnh hưởng nặng nề bởi tư tưởng lạc hậu hoặc hoàn cảnh đặc biệt khó khăn nên đã vứt bỏ con mình và hậu quả là đứa trẻ chết. Trong khi đó, hành vi cố ý vứt bỏ đứa trẻ mới sinh không có khả năng tự vệ, trên thực tế hoàn toàn có thể dẫn đến tử vong. Cần xem xét sửa quy định của luật, không cần hậu quả đứa trẻ chết vẫn phải bị xử lý trách nhiệm hình sự nhằm răn đe, giáo dục” - luật sư Lê Nguyễn Quỳnh Thi nói.