Theo bản án sơ thẩm số ngày 21/6/2012 của TADN TP Hà Tĩnh xử lý vụ án tranh chấp hợp đồng vay tài sản nêu rõ nội dung nguyên đơn là bà Nguyễn Thị Khươm (SN 1958, trú tại đường Hồ Phi Chấn, phường Trần Phú, TP Hà Tĩnh) khởi kiện bị đơn là ông Lê Quang Úy (SN 1942, trú tại đường Hà Huy Tập, phường Nam Hà, TP Hà Tĩnh) đã không trả đầy đủ tổng số tiền nợ gốc 285 triệu đồng cùng với lãi suất và lãi suất quá hạn trả nợ theo nội dung hợp đồng mà hai bên đã kí kết. Theo đó, hợp đồng vay mượn giữa cá nhân bà Khươm và ông Úy được thiết lập ngày 6/8/2008 với 10 điều khoản cụ thể, bản hợp đồng này nêu rõ nội dung “Hợp đồng vay vốn kiêm chứng nhận nợ”.
Trong quá trình tham gia vụ án này với nghĩa vụ liên quan là bị đơn, ông Lê Quang Úy một mực khẳng định bà Khươm đã đưa ra một bộ hồ sơ giả gồm một bản hợp đồng vay vốn kiêm chứng nhận nợ, và một giấy xác nhận quyền sở hữu góp vốn đợt 1với Cty CP Vạn Xuân Vinaxan do ông Úy làm giám đốc trị giá 500 triệu đồng. Hai chữ ký mang danh ông Úy trong bộ hồ sơ ông Úy khẳng định là chữ ký giả. Trong quá trình xét sử vụ án, để làm sáng tỏ việc này TAND TP Hà Tĩnh đã yêu cầu bị đơn thực hiện việc giám định chữ ký trong bộ hồ sơ ông Úy cho là hồ sơ giả tuy nhiên phía bị đơn lại không thực hiện nghĩa vụ nêu trên của Tòa.
Tại bản án sơ thẩm nêu rõ: “Ông Lê Quang Úy tố cáo trong bản hợp đồng vay nợ hoàn toàn không phải là do ông ký và yêu cầu trưng cầu giám định là đúng với quy định của pháp luật. Tuy nhiên, sau đó mặc dù phía Tòa án nhiều lần thông báo nhưng ông Úy không chịu nộp tiền tạm ứng chi phí giám định và rút yêu cầu trưng cầu giám định nhưng vẫn tố cáo chứng cứ giả mạo và đề nghị việc chứng minh thật giả của bộ hồ sơ này là tùy thuộc ở Tòa”.
Hợp đồng vay vốn kiêm chứng nhận nợ mà bà Khươm và ông Úy (Ảnh: Hoàng Phạm)
Để xác thực hơn, buộc TAND TP Hà Tĩnh phải tự thực hiện việc đem bộ hồ sơ bà Khươm mang ra khởi kiện ra Viện khoa học hình sự Tổng cục cảnh sát phòng chống tội phạm - Bộ công an để làm rõ vấn đề ông Úy tố cáo. Kết luận giám định số 193/C54- P5 ngày 06/6/2012 của Viện khoa học hình sự cho biết toàn bộ chữ ký trong bản hiệp đồng vay vốn kiêm chứng nhận nợ được lập giữa ông Úy và bà Khươm tất cả các chữ ký trong đó có chữ ký của ông Úy là chữ ký thật.
Căn cứ vào kết quả trên, việc Tòa án TP Hà Tĩnh chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Võ Thị Khươm đối với ông Lê Quang Úy là hoàn toàn đúng pháp luật. Rõ ràng, bộ hồ sơ khởi kiện của bà Khươm không phải là hồ sơ giả như ông Úy tố cáo trước phiên Tòa.
Bị đơn ông Lê Quang Úy dường như vẫn không chấp nhận kết quả nêu trên, vẫn khăng khăng rằng hồ sơ bà Khươm khởi kiện ông là hồ sơ giả. Tuy nhiên, ông Úy lại không thực hiện nghĩa vụ chứng minh dược lời ông là đúng trước Tòa. Bị đơn lại cho rằng hợp đồng này chưa có giấy chứng nhận đã nhận đủ số tiền vay nợ, không thể cho rằng phía bị đơn đã nhận số tiền 285 triệu đồng bà bắt bị đơn phả trả lại cho nguyên đơn theo điều khoản trong bản hợp đồng vay vốn kiêm chúng nhận nợ mà hai bên đã ký kết.
Tại bản án số 09/2012/DS TS, ngày 21/6/2012 của TAND TP Hà Tĩnh nêu rõ: Xét yêu cầu khởi kiện của bà Khươm buộc ông Úy trả nợ gốc 285 triệu đồng, Hội đồng xét xử nhận thấy hai bên ký kết “Hợp đồng vay vốn kiêm chứng nhận nợ” đối chiếu quy định theo pháp luật đây là tranh chấp hợp đồng vay tài sản theo quy định tại Điều 471 Bộ luật tố tụng dân sự, hợp đồng này đảm bảo đúng hình thực hợp đồng dân sự quy định tại Điều 401 BLDS, đây là loại hợp đồng pháp luật không quy định phải có công chứng hoặc chứng thực, phải có đăng ký hoặc xin phép. Căn cứ khoản 1 Điều 474 BLDS bên vay tài sản là tiền thì phải trả đủ tiền khi đến hạn, tại Tòa ông Úy không xuất trình được chứng cứ chứng minh đã trả nợ nên buộc ông Lê Quang Úy phải thanh toán 285 trệu nơ gốc cho bà Khươm.
Đồng thời, căn cứ theo các quy định khoản 5 điều 474, khoản 2 Điều 305 Bộ luật dân sự, khoản 2 Điều 476 Bộ luật dân sự và điểm d mục 4 phần I Thông tư số 01/TTLT ngày 19/6/1997 của TANDTC, VKSNDTC, Bộ tư pháp và Bộ tài chính hướng dẫn việc xét xử thi hành án về tài sản,…Buộc ông Lê Quang Úy phải thanh toán cho phía bà Khươm là hơn 99 triệu đồng tiền lãi.
Trước những phán quyết nêu trên của TAND TP Hà Tĩnh, phía Viện KSND Tỉnh Hà Tĩnh đã kháng nghị bản án dân sự sơ thẩm số 09/2012/DS ST. Quyết định kháng nghị của VKSND tỉnh Hà Tĩnh đã phân tích một số vấn đề mà VKSND cho rằng phía TAND TP Hà Tĩnh chưa làm đúng, cụ thể: “ Xét bản hợp đồng số 01/HĐCN được ký kết giữa bà Khươm và ông Úy ngày 6/8/2008 tuy hình thức hợp đồng được lập với tiêu đề “hợp đồng vay vốn kiêm chứng nhận nợ” nhưng nội dung hợp đồng chưa có điều khoản nào xác nhận ông Úy đã nhận số tiền 285 triệu đồng, đây chỉ là điều khoản mang tính cam kết mang tính nguyên tắc trong giao kết giữa hai bên. Mặt khác tại điều 4 của bản hợp đồng quy định về “Điều kiện nhận tiền vay và trả nợ gốc, lãi”, khoản 1 điều này chỉ quy định “Bên vay nhận tiền vay bằng tiền mặt VNĐ”, đây cũng là một quy định mang tính nguyên tắc, không thể hiện bên vay đã nhận tiền. Khoản 2 hợp đồng này quy định: “Lãi được tính từ ngày chính thức nhận tiền vay theo hợp đồng này”, nhưng ngày chính thực nhận tiền vay là ngày nào cũng không xác định…
Trong vụ kiện này, sau khi TAND TP tỉnh Hà Tĩnh tuyên án, ngyên đơn ông Lê Quang Úy đã làm đơn kháng cáo.
Đây là vụ án dân sự không có gì phức tạp nhưng hiện đã trở thành phức tạp, điều đó thể hiện trong quan điểm của các cơ quan chức năng liên quan xử lý vụ án.
Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin về vụ việc.
Hoàng Phạm